Aangeboren gedrag

Tal van gedragingen helpen een individu overleven, en een soort voortbestaan.

Een pasgeborene zal spontaan een zuigreflex vertonen wanneer hij voor het eerst aan de borst gelegd wordt. Dit aangeboren gedrag van het kalfje is dan ook gedrag om zichzelf te kunnen voeden en zo te overleven.

Een spin kent haar moeder niet, maar weet toch perfect hoe ze een web moet maken.

Een spin die nauwkeurig en op de juiste plek een web kan maken, zal ook meer voedsel verzamelen.

Dit type gedrag komt al van bij de geboorte tot uiting en wordt doorgegeven van generatie op generatie via het erfelijk materiaal (DNA). We noemen dat aangeboren gedrag of instinct.

Sommige dieren vertonen ook aangeboren eigenschappen of gedrag dat van nature hard gelijkt of dat van een ander organisme. Vaak vormen die dieren daardoor een veel minder interessante prooi voor roofdieren. We noemen dat fenomeen mimicry.

Vlinders als de dagpauwoog en de pauwoogpijlstaart instinctief hun vleugels openen wanneer een roofvogel nadert: daarop staan oogvlekken afgebeeld die doen denken aan de starende ogen van een uil.

Ook reflexen behoren tot het aangeboren gedrag. Het zijn stereotype reacties: alle organismen van een zelfde soort reageren op eenzelfde en voorspelbare manier bij een welbepaalde aangeboden prikkel.

Wanneer een baby huilt, zullen volwassenen reflexmatig reageren; het gehuil van het kind lokt een spontane verzorgende reactie uit.

Een andere reflex is de wenkbrauwgroet: volwassen menssen trekken bij een vriendelijke begroeting van een bevriend persoon onbewust hun wenkbrauwen lichtjes op gedurende een fractie van een seconde. De mondhoeken krullen daarbij ook een beetje omhoog tot een glimlach. Deze reflex blijkt universeel en is niet aangeleerd, maar aangeboren.

Ook vogels investeren instictmatig in het zorgvuldig verzorgen van hun eieren en jongen. Zo zal de grauwe gans sontaan reageren wanneer één van de eieren uit het nest rolt. Via een opeenvolging van vaste stappen zorgt de ouder ervoor dat alle eieren weer netjes in het nest belanden. Eén keer het volwassen dier ermee bezig is, doorloopt het automatisch alle handelingen die op elkaar volgen. We noemen dat een fixed action patern (FAP) of een vast actiepatroon.

Terug